Tóc bạc sớm không chỉ là dấu hiệu của tuổi tác mà còn phản ánh tình trạng huyết hư, thận yếu, căng thẳng kéo dài. Trong kho tàng y học cổ truyền, hà thủ ô đã qua chế biến được xem là vị thuốc vàng giúp làm đen tóc, dưỡng huyết và chống lão hóa. Cùng khám phá công thức dùng hà thủ ô trị tóc bạc trong bài viết này nhé!
Phân loại hà thủ ô
Hà thủ ô có hai loại chính: hà thủ ô đỏ (loại thường dùng làm thuốc) và hà thủ ô trắng (ít dùng hơn, công dụng khác).
Đặc điểm | Hà thủ ô đỏ | Hà thủ ô trắng |
Tên khoa học | Fallopia multiflora | Streptocaulon juventas |
Bộ phận dùng | Rễ củ (củ to, đỏ) | Rễ (nhỏ, trắng) |
Tác dụng nổi bật | Bổ thận, bổ huyết, đen tóc | Thanh nhiệt, giải độc |
Cách dùng | Phải chế biến kỹ với đậu đen | Có thể dùng trực tiếp (sắc nước) |
Tính an toàn | Dễ gây độc gan nếu dùng sai cách | An toàn hơn khi dùng ngắn hạn |
Công dụng của hà thủ ô
Hà thủ ô (tên khoa học: Fallopia multiflora, còn gọi là Polygonum multiflorum), là một loại dược liệu quý trong y học cổ truyền,
đặc biệt phổ biến ở Trung Quốc và Việt Nam.
Dưới đây là một số công dụng nổi bật của hà thủ ô đỏ mà bạn cần biết.
Hỗ trợ điều trị rụng tóc
Hà thủ ô (đặc biệt là hà thủ ô đỏ đã được chế biến) từ lâu được sử dụng trong y học cổ truyền như một vị thuốc hỗ trợ điều trị
rụng tóc vô cùng hiệu quả khi nguyên nhân là do thiếu máu, suy nhược, thận yếu, hoặc rối loạn nội tiết.
- Hà thủ ô chứa các hoạt chất chống oxy hóa như stilben glycoside, emodin, physcion… giúp bảo vệ nang tóc, cải thiện tuần hoàn
máu đến da đầu, từ đó kích thích mọc tóc. - Giúp làm dày tóc và cải thiện độ bóng mượt.
- Cân bằng nội tiết tố bên trong cơ thể
- Với phụ nữ sau sinh, tiền mãn kinh hoặc người bị stress kéo dài, hà thủ ô hỗ trợ điều hòa nội tiết tố và giảm rụng tóc do rối
loạn hormone.
Chống lão hóa, làm đen tóc
Hà thủ ô đỏ (đã được chế biến đúng cách) là một trong những vị thuốc hàng đầu trong y học cổ truyền để chống lão hóa và làm đen
tóc. Tác dụng này không chỉ được ghi nhận trong Đông y mà còn được một số nghiên cứu khoa học ngày nay ủng hộ.
- Hà thủ ô đỏ giàu hoạt chất stilben glycoside chất có khả năng kích thích sản sinh melanin, sắc tố đen giúp tóc có màu tự nhiên.
- Theo Đông y, tóc bạc sớm thường là biểu hiện của thận yếu và huyết hư. Hà thủ ô đỏ có công dụng bổ huyết, bổ thận, giúp cải
thiện tuần hoàn máu và cung cấp dưỡng chất đến các nang tóc. - Ngoài ra, các chất chống oxy hóa trong hà thủ ô giúp bảo vệ tế bào nang tóc khỏi tổn thương, duy trì màu tóc tự nhiên lâu hơn.
- Chống oxy hóa mạnh: Hà thủ ô đỏ chứa nhiều polyphenol và anthraquinone giúp trung hòa các gốc tự do, làm chậm quá trình lão hóa da, tóc, cơ quan nội tạng.
Bổ gan, thận, điều hòa khí huyết
Ngoài những công dụng trên thì theo Đông y gan liên quan mật thiết đến huyết và tóc, gan khỏe thì khí huyết lưu thông tốt, tóc
đen và ít rụng.
- Cải thiện chức năng gan thận: Tăng cường khả năng giải độc, bài tiết giúp cơ thể khỏe mạnh từ bên trong, da sáng, chậm nhăn.
- Tăng cường tuần hoàn máu: Giúp da hồng hào, giảm các dấu hiệu mệt mỏi, thiếu máu thường thấy ở người trung niên.
Công thức dùng hà thủ ô trị tóc bạc
Dùng dạng viên/ cao đặc hà thủ ô
- Viên hà thủ ô đỏ: Dùng theo liều nhà sản xuất (thường 1-2 viên/lần, ngày 2 lần sau ăn).
- Cao hà thủ ô: Pha 1 thìa cà phê với nước ấm, uống sau bữa ăn.
Uống nước hà thủ ô
Nguyên liệu:
- Hà thủ ô đỏ đã qua chế biến cùng đậu đen
- Thục địa
- Đương quy
- Kỷ tử (câu kỷ tử)
- Sinh đị
- Cam thảo (nếu muốn dịu vị)
Cách sắc và dùng:
- Cho các vị thuốc vào nước ấm, thêm 700ml nước.
- Nấu nhỏ lửa đến khi còn khoảng 300ml nước thuốc.
- Chia làm 2 lần uống trong ngày (sáng và chiều, sau ăn 30 phút).
- Duy trì đều đặn từ 2-3 tháng trở lên để thấy kết quả.
Kết hợp hà thủ ô với đậu đen
Việc kết hợp Hà thủ ô đỏ với đậu đen là một bước bắt buộc và cực kỳ quan trọng trong y học cổ truyền nhằm:
- Loại bỏ độc tính (chủ yếu là khả năng gây tổn thương gan, tiêu chảy, buồn nôn khi dùng sống).
- Tăng công dụng bổ huyết, dưỡng thận, làm đen tóc.
- Làm cho Hà thủ ô dễ tiêu hóa hơn cũng như giúp cơ thể hấp thu tốt hơn.
Nguyên liệu:
- Hà thủ ô đỏ tươi hoặc khô (rửa sạch)
- Đậu đen xanh lòng (đậu đen ta)
- Nước sạch: vừa đủ
Các bước thực hiện:
Bước 1: Sơ chế
- Hà thủ ô rửa sạch, cắt lát mỏng (khoảng 0.5-1cm). Nếu dùng củ tươi thì cần luộc sơ rồi mới cắt.
- Đậu đen rang thơm nhẹ cho dậy mùi, không cháy.
Bước 2: Nấu cùng đậu đen
- Cho hà thủ ô + đậu đen + nước (ngập 3-5cm) vào nồi đất hoặc nồi inox.
- Nấu nhỏ lửa trong 4-6 giờ cho đến khi đậu nhừ, nước cạn còn vừa đủ ướt hà thủ ô.
Bước 3: Ủ và phơi
- Sau khi nấu, vớt hà thủ ô ra, để nguội, rồi đem phơi nắng hoặc sấy nhẹ cho khô hoàn toàn.
- Lặp lại quá trình “nấu với nước đậu đen phơi khô” từ 2-9 lần, dân gian gọi là “cửu chưng cửu sái”.
Cách dùng sau khi đã chế biến:
- Hà thủ ô đã chế: 10-15g
- Hãm với nước sôi, uống thay trà.
- Có thể thêm kỷ tử, táo đỏ cho dễ uống và bổ dưỡng hơn
Ngâm rượu hà thủ ô
Việc ngâm rượu Hà thủ ô đỏ đã chế là một cách truyền thống và hiệu quả để bổ thận, dưỡng huyết, trị tóc bạc và tăng cường sinh
lực.
Nguyên liệu:
- Hà thủ ô đỏ đã chế (cắt lát hoặc để nguyên miếng): 500g
- Rượu trắng 40-45 độ: 3-4 lít (loại gạo nguyên chất, nấu thủ công)
- (Tùy khẩu vị và thể trạng có thể thêm thục địa, kỷ tử, đương quy, nhân sâm…)
Cách thực hiện:
- Sơ chế: Hà thủ ô đã chế sẵn đem rửa nhanh với nước ấm, để ráo.
- Ngâm: Cho dược liệu vào bình thủy tinh hoặc sành sứ, đổ rượu vào ngập hoàn toàn.
- Ủ: Đậy kín nắp, để nơi thoáng mát, tránh ánh nắng.
- Thời gian ngâm: Ít nhất 30 ngày, ngon nhất sau 3-6 tháng.
Cách dùng:
- Uống 10-20ml/lần, ngày 1-2 lần sau ăn.
- Không uống quá liều, không dùng thay nước.
Lưu ý khi ngâm và sử dụng rượu Hà thủ ô:
- Chỉ dùng hà thủ ô đỏ đã qua chế biến với đậu đen. Tuyệt đối không ngâm hà thủ ô sống (nguy cơ gây ngộ độc gan).
- Người bị bệnh gan, cao huyết áp, tiểu đường, gout, hoặc phụ nữ mang thai không nên dùng rượu thuốc này.
- Không uống chung với thuốc tây, củ cải trắng, tỏi sống (kỵ nhau).
- Dùng lâu dài nên có thời gian nghỉ ngắt quãng, không dùng liên tục trong 1 thời gian dài.
Dùng nước hà thủ ô gội đầu
Việc dùng nước Hà thủ ô đỏ để gội đầu là một phương pháp dân gian đơn giản, an toàn và hiệu quả nhằm:
- Giúp giảm rụng tóc
- Làm tóc đen bóng, mềm mượt
- Hỗ trợ kích thích mọc tóc mới
- Giảm tình trạng ngứa da đầu, gàu
Nguyên liệu:
- Hà thủ ô đỏ đã chế (khô): 30-50g
- Bồ kết khô (nướng sơ rồi bóp dập): 3-5 quả (tùy chọn, giúp sạch tóc, hết gàu)
- Vỏ bưởi, lá sả, hương nhu (tùy thích): mỗi thứ 1 nắm nhỏ (giúp thơm và thư giãn)
- Nước sạch: 2-3 lít
Cách nấu:
- Rửa sạch tất cả nguyên liệu.
- Cho vào nồi, đổ 2-3 lít nước, đun sôi.
- Giảm lửa, đun thêm 15-20 phút cho các chất tiết ra.
- Để nước nguội bớt (ấm khoảng 40-45°C), lọc bã ra là có thể dùng.
Cách gội đầu bằng nước Hà thủ ô
- Làm ướt tóc, gội sạch sơ bằng nước thường nếu tóc quá bẩn.
- Dùng nước Hà thủ ô đã nấu để gội đầu, massage da đầu nhẹ nhàng trong 5-10 phút.
- Xả lại bằng chính nước Hà thủ ô (không cần xả lại bằng nước thường).
- Có thể dùng 2-3 lần/tuần. Kiên trì 1-2 tháng để thấy hiệu quả rõ rệt.
Lưu ý khi dùng hà thủ ô trị tóc bạc
Khi sử dụng Hà thủ ô đỏ để trị tóc bạc, dù là dưới dạng thuốc sắc, trà, viên, hay rượu, bạn cần đặc biệt lưu ý một số điều quan
trọng để đảm bảo hiệu quả an toàn, rõ rệt và lâu dài.
Tuyệt đối không dùng Hà thủ ô sống
- Hà thủ ô sống (chưa chế biến với đậu đen) chứa anthraquinone tự do, có thể gây:
- Độc gan, tăng men gan, vàng da
- Buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng
- Luôn dùng loại “Hà thủ ô đỏ đã được nấu với nước đậu đen theo đúng phương pháp Đông y.
Kiêng một số thực phẩm làm mất tác dụng
Khi đang dùng Hà thủ ô (dù để trị tóc bạc hay bổ huyết), tránh ăn các thực phẩm “phá thuốc” sau:
- Củ cải trắng
- Tỏi sống
- Hành sống
Đây là những thứ làm giảm công dụng bổ huyết, làm đen tóc của Hà thủ ô.
Cần kiên trì sử dụng
Hà thủ ô không làm tóc đen ngay lập tức. Nếu bạn bạc tóc do thiếu huyết, thận yếu, stress, thì:
- Tóc mới có thể mọc ra đen dần sau 2-3 tháng sử dụng đều đặn.
- Cần dùng liên tục 3-6 tháng mới thấy cải thiện rõ.
- Nếu bạc tóc do tuổi già di truyền, thì hiệu quả sẽ hạn chế hơn.
Không nên lạm dụng liều cao
Dùng liều quá cao có thể gây rối loạn tiêu hóa hoặc ảnh hưởng chức năng gan.
Liều dùng phổ biến:
- Hà thủ ô chế sắc thuốc: 15-20g/ngày
- Viên nang: Theo hướng dẫn nhà sản xuất (thường 1-2 viên/lần, ngày 2 lần)
Người có bệnh gan nên hỏi ý kiến bác sĩ
Dù đã chế, Hà thủ ô vẫn ảnh hưởng đến gan nếu dùng dài hạn, nhất là với người:
- Đang có viêm gan, men gan cao
- Suy gan, viêm gan B, C
- Cần kiểm tra men gan định kỳ nếu dùng lâu dài.
Nên kết hợp chăm sóc tổng thể
Để tóc nhanh đen khỏe, bạn nên kết hợp:
- Ăn uống đủ chất: nhiều sắt, kẽm, vitamin B, E (gan động vật, mè đen, đậu, rau xanh…)
- Ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng, vì stress làm tóc bạc nhanh.
- Không hút thuốc, uống rượu quá mức đều ảnh hưởng xấu đến tóc.
Lời kết
Tóc bạc sớm không chỉ là vấn đề thẩm mỹ mà còn là tín hiệu của sự mất cân bằng bên trong cơ thể. Thay vì vội vàng tìm đến các giải pháp hóa học tạm thời, hãy lựa chọn một hướng đi an toàn và bền vững hơn từ thiên nhiên với công thức dùng hà thủ ô trị tóc bạc nhé!
XEM THÊM:
- Tóc bạc sớm? Tại sao, nguyên nhân, cách khắc phục tại nhà
- Trẻ em có tóc bạc là bệnh gì? Nguyên nhân, cách điều trị
- 4 công thức của cỏ mực trị tóc bạc sớm hiệu quả
- Hướng dẫn 6 cách trị tóc bạc bằng khế chua tại nhà hiệu quả